Bezuinigen

De gemeenten moeten er aan geloven, de provincies en niet te vergeten het Rijk. Bezuinigen, daar heb ik het over. Miljarden moeten we gezamenlijk ophoesten om de modus operandi van het openbaar bestuur de komende jaren te kunnen garanderen en waarom? Omdat het gezondmaken van de banken miljarden heeft gekost, omdat het op stoom houden van onze tanende economie miljarden heeft gekost, omdat het in leven houden van Europese partner Griekenland ons miljarden heeft gekost en omdat het overiend houden van Spanje, Portigal, Italië, Ierland en Litouen ons waarschijnlijk ook nog eens miljarden gaat kosten.
Overal klinkt de litanie van de vastsnoerende broekriem (terwijl juist een lostzittend lekkerder zit en de economie met wat extra bestedingen goed zou kunnen doen), overal maken bestuurders de burgers wijs dat er gesneden moet worden, dat het iedereen pijn gaat doen, dat maatregelen noodzakelijk zijn. Dus wat gebeurt er. In elk bestuursorgaan worden er lijstjes samengesteld waarop bezuinigd zou kunnen worden. Noem het kaasschaaflijstjes. Overal kan er wel iets af. Alzodus preseneert een noodlijdende gemeente als Sluis een bezuinigingslijstje dat identiek is als dat van vorig jaar, met uitzondering van het voorstel om het zwembadje in Aardenburg te sluiten. Waar college en ambtenaren aan voorbijgaan is het feit dat vorig jaar het gros van voorgestelde bezuinigingen door de raad vrijwel volledig genegeerd werd en dat alsnog de al zo karige reserves moesten worden aangesproken om de begroting sluitend te krijgen.
Sluis is geen uitzondering, overal duiken lijstjes op. Van Hulst tot Schouwen, van Groningen tot Kerkrade.
Maar wezenlijke discussie over wat gemeente zouden moeten doen, wat de kerntaken zijn, de core-business worden zelden gevoerd.
Zo ook bij provincies niet, waar tot voor kort het geld tegen de plinten klotste. Zeeland kon zonder mankeren vijf miljoenen verspelen in het Lehman-debacle. Wordt iemand tot verantwoording geroepen? Welnee, we moeten bezuingen, roept gedeputeerde Van Beveren in de statenzaal.
Het gerenommeerde politiek-bestuurlijke onderzoeksbureau Jacques Necker dook in opdracht van RTL eens in de modderpoel van subsidieland en kwam tot de slotsom dat gemeenten jaarlijks tientallen miljoenen euro’s uitgeven aan subsidies. Voor sport, cultuur, integratie of jongeren. Maar niemand weet wat er precies met dat geld gebeurt. Uit het onderzoek blijkt dat bij maar liefst 95% van de onderzochte gemeenten onbekend is of hun beleid doeltreffend is. In 70% van de gevallen stellen ambtenaren vooraf geen duidelijke eisen. En bij 90% wordt ook achteraf niet gecontroleerd of de subsidie heeft gewerkt.
En hoe komt het dat er jaarlijks zoveel geld over de balk wordt gesmeten? Gewoon door vriendjespolitiek, door cliëntillisme, zo weten de onderzoekers. En dan altijd maar spreken over Zuid-Europese toestanden. Ze bestaan hier ook, dat soort kwalijke spelletjes.
Op alle niveaus. En niet alleen in de sector sport en cultuur. Ook op andere vlakken wordt er met miljoenen geschoven om voorkeuren te belonen. Recentelijk kreeg de provincie Zeeland weer een bom geld om te steken in de ontwikkelingen van proeven met de kweek van zeevis aan wal. Proeven waarvan de universiteit van Wageningen gesteld heeft dat ze weinig kans van slagen hebben, maar ja, niet in Zeeland, daar gaat CDA-geld naar CDA-vrienden, die en passant ook nog wat andere vrienden gerieven met een project dat uiteindelijk niemand – buiten de incrowd om – iets gaat opleveren.
Bezuinigen? Ik weet echt niet of Nederland moet bezuinigen. Wat ik inmiddels wel weet is dat overheden beter met hun middelen om kunnen gaan. Lokale en provinciale rekenkamers tonen dat bij vrijwel elk onderzoek aan. Op zich is het dan ook niet zo vreemd dat besturen nu met voorstellen komen om te bezuinigen op die rekenkamers…