Florida aan de Schelde

Tegenlicht gezien? Florida aan de Schelde? Kees Slager in zijn gemaaltje als een regent in zijn ivorentoren, Adriaan Geuze, de hoogleraar landschapsarchitectuur, die vindt dat Zeeland zich moet spiegelen aan de Waddeneilanden, de boeren en bejaarden die alles bij het oude willen laten, de vis-op-landkweker en de gedeputeerde die meewerkt aan grootschalige recreatieprojecten in de natuur, maar eigenlijk alleen natuur wilt. Een mooi geschakeerd beeld van landschap en bedrijvigheid, Zeeland, land van kansen, land van mogelijkheden.

Het is goed dat Tegenlicht een programma wijdt aan de Zeeuwse dilemma’s. De krimp de krimp laten, nadrukkelijk kiezen voor een zorgeconomie, met een duurzame (liefst biologische) landbouw en kleinschalige recreatie voor mensen met een gevulde portemonnee of toch vast blijven houden aan de hang naar vooruitgang, met havens en industrie als economische pijlers, met grootschalige recreatieparken om de massa’s van Vlaanderen, Ruhrgebied en Randstad te bedienen. Het mooie van het programma was dat ook Geuze het eigenlijk niet weet. Zeker, hij walgt van de lelijke vakantiedorpen, maar zegt in dezelfde zin dat Zeeland alle ruimte heeft om de massa’s van de Randstad op te vangen als ze er eens tussenuit willen. “Als er een half miljoen naar Zeeland komt, dan kun je nog alleen op het strand lopen”, weet de geleerde.
De Tegenlicht-reportage had een hoog Jos de Putter-gehalte, op zich niet zo vreemd, want de uit Zaamslag afkomstige filmer, maker van ’t Is een schone dag geweest, maakt deel uit van de redactieploeg van het VPRO-programma. En dat Slager, nu weer eens als journalist optreedt vind ik ook een beetje eigenaardig, want de SP-senator was juist in zijn hoogtijdagen als journalist juist wel een man die voor nieuwe natuur-projecten in het Zeeuwse was. Die wijlen Thijs Kramer op handen droeg en diens Tureluur-project op Schouwen geweldig vond. Nu Slager voorgoed bekeerd is tot het socialisme van de SP blijkt-ie plotsklaps de zijde van de boerenstand te kiezen die zich verzet tegen het omzetten van land in zilte natuur. Het kan dus verkeren.

Ik ben ervan overtuigd dat Zeeland rustig door kan gaan met een multisporenbeleid. Ik proefde dat overigens ook uit de woorden van Geuze, die de ligging aan diep vaarwater toch nog altijd ziet als een van de economische plussen van Zeeland. Met de hooggeleerde ben ik het overigens wel eens dat Zeeland nu en in de toekomst behoedzaam om moet gaan met de ruimte, de grote wateren en die vreselijke vruchtbare grond.
Als boeren het biologische pad opgaan, prima.
Als recreatieparken kleiner en kwalitatief hoogwaardiger moeten, prima.
Als de natuur hier en daar een beetje door de mens geholpen moet worden, het zij zo,
maar dat Zeeland bij voortduring geportretteerd moet worden als een Europees Florida, houdt daar alsjeblieft een keer mee op.
Zeeland is Zeeland, geen Florida.
En Florida is dat Florida allang niet meer.
Dat Ratso (Dustin Hoffman) en Joe Buck (John Voight) in John Schlesingers Midnight Cowboy in 1969 zo graag naar het enige tropsiche stukje Amerika wilden gaan paste volledig in het tijdsbeeld. Toen gold Florida als het favoriete overwinteringsoord van rijke New Yorkers. Na 1970 nam de toestroom van renteniers, bejaarden en avonturiers ras af en maakte plaats voor een vloedgolf aan Hispanics en Afro-Amerikanen. Florida, ruim vier keer zo groot als Nederland met een bevolking van ruim 18 miljoen zielen, is onmogelijk te vergelijken met een regiootje als Zeeland. Op geen enkel vlak.
Zat Slager nog zou lekker te mieren dat het met de werkloosheid in Zeeland wel meeviel, dat die zo lekker laag is, komt natuurlijk ook gewoon omdat het aantal niet-actieven (gepensioneerden) veel hoger is dan elders, het aantal zzp’ers in Zeeland -voor een landelijk gebied – erg hoog is en Zeeland – ondanks de vergrijzing – nog over relatief veel scholieren beschikt, die naar verloop van tijd echter de provincie wel zullen verlaten. Florida heeft een relatief jonge bevolking, een werkloosheidpercentage van bijna 12 procent, 2,5 miljoen mensen die onder de armoedegrens leven en – door de crisis – het grootste areaal aan leegstaande en onverkoopbare woningen (meer dan 400.000). Elke vergelijking gaat dan ook mank.
Zeeland is Zeeland.
Geen Florida aan de Schelde,
geen Waddeneiland.
Zeeland heeft voldoende potentie om jong en oud – de een wat langer dan de andere – een mooie toekomst te bieden.
Zeeland heeft voldoende ruimte om een brede en niet een niche-economie te herbergen.
Het enige wat de Zeeuwen moeten is behoedzaam handelen.
Handelen en durven handelen.
Want al dat gekanker, talmen, zeuren en zeiken, leidt tot niets.