Ter herinnering: NMa slaat toe

De Nederlandse Mededingingsautoriteit heeft krantenuitgever Wegener en vijf leidinggevenden van het concern boetes opgelegd van in totaal meer dan twintig miljoen euro voor het overtreden van fusieregels die in 2000 werden opgesteld toen Wegener de VNU Dagbladengroep wilde overnemen.

Aan de overname werd door de NMa regels gesteld om in overlappingsgebieden, zoals Zeeuws-Vlaanderen, twee onafhankelijke titels (PZC en BN/De Stem) in de markt te houden. Volgens de NMa heeft Wegener toch zeker in Zeeuws-Vlaanderen de gestelde regels niet nageleefd en hebben de toezichthouders verzuimd hun werk te doen. Vandaar ook de individuele boetes van in totaal 1,3 miljoen euro.
In een reactie in de diverse media heeft Wegener laten weten in beroep te gaan tegen de opgelegde boetes. Het krantenconcern beroept zich onder meer op het beginsel van persvrijheid en dat boetes buitenproportioneel zijn. Wat persvrijheid overigens met het overtreden van zelf geaccordeerde regels te maken heeft, ontgaat mij volledig maar goed.
De overname van de VNU-bladen – tegen een veel te hoge prijs – zorgde in 1999 binnen Wegener voor nogal wat reuring. In Zeeuws-Vlaanderen kregen we daar als redactie en aanhang ook het een en ander van mee. Wij, de PZC-redactie Zeeuws-Vlaanderen, resideerde destijds aan de Axelsestraat, in een gebouw samen met de mensen van de toen nog PZC-dochter, het ZVA.
Omwille van de overname kon dat niet meer en zou de PZC-redactie, inclusief de commerciële medewerkers, naar elders moeten verkassen. Tijdenlang gonsden er locaties in Terneuzen door het gebouw, maar alras bleek dat de PZC’ers moesten intrekken bij de Stemmers. De vijanden van weleer onder een dak.
In eerste instantie was er alleen sprake van gezamenlijke huisvesting, maar toen die eenmaal verwezenlijkt was – eind 2001 – moesten ook een aantal commerciële zaken en huishoudelijke zaken gestroomlijnd worden. Dat gebeurde, maar van het opgeven van redactionele onafhankelijkheid was nog geen sprake. Sterker nog, de toenmalige hoofdredacteur van de PZC, Andreas Oosthoek, verzette zich hevig tegen de aanstelling van een redactiechef, hield vast aan een regionale tweemansleiding, een voor het PZC-smaldeel en een voor dat van de Stem. Ik mocht de PZC-man zijn, Henk Boot de Stemman.
En eerlijk gezegd verliep het een half jaar best prima. De Stem maakte Stem-verhalen, De PZC’ers die van hun en werk van correspondenten en fotografen werd in beide titels weggezet. Het kranteigene bleef overeind. Alleen deed het PZC-smaldeel dat met zes mensen en BN/De Stem dat met 11 vaste krachten. In Breda vond men die verhouding niet zoals ze moest zijn, dus welde de roep om op menskracht te bezuinigen aan. Vreemd genoeg werd een PZC-fotograaf, die niet overging op het digitaal aanleveren van zijn prenten, het eerste slachtoffer van die bezuinigingsronde. Oosthoek vond dat wanneer er gesneden moest worden er maar in het Bredase smaldeel gesneden moest worden. De introductie van een nieuw kopijverwerkingssysteem Wegenerbreed maakte in Zeeuws-Vlaanderen snel een eind aan het nog steeds op twee gescheiden systemen werken. Er kwam een nieuw systeem, maar Oosthoek hield angstvallig vast aan het gesloten houden van de zogenaamde PZC-bakken voor de Stem-redacteuren. Uiteindelijk kreeg alleen de Stem-chef inzicht en mocht hij, op verzoek aan de PZC, bepaalde algemene artikelen voor De Stemkolommen er uit lichten.
Die situatie – het ondanks alles vasthouden aan kranteigen kopij – bleef voortduren tot eind 2004 toen ik Zeeuws-Vlaanderen verruilde voor de functie van chef binnen-buitenland en bijlagen in Goes.
Ruim twee jaar werkte ik daar met veel plezier en geestdrift aan een goede regionale krant. Zeeuws-Vlaanderen, de samenwerkingsredactie, bleef hangen in een vorm van vreedzame coëxistentie, waarbij opgemerkt moet worden dat de Bredase bemoeienissen gering waren. Het Stem-smaldeel zat maanden zonder chef, kreeg er dan een die binnen enkele weken weer weg was en ook het verloop onder de Stemredacteuren was groot, dit weer tot ergernis van de veel kleinere PZC groep.
Oosthoek vertrok in juli 2006 als hoofdredacteur. Kort voor zijn vertrek werd er in Goes een algemene redacteurenvergadering gehouden waarop Oosthoek uit de doeken deed wat voor redactie-organisatie er voor de PZC in het vat zat na zijn vertrek. Wegenerbreed werd er – met het oog op de introductie van het halfformaat – gedacht aan een tweepotenmodel met een in (verslaggevers) redactie en een uit (verwerkende) redactie, waaronder ook opmaak en vormgeving ressorteerde. Oosthoek had echter voor de PZC bedongen dat er een drie-potenmodel (verslaggeving, verwerkende redactie en vorm en beeld) overeind zou blijven.
Amper een maand later bleek dat de nieuwe hoofdredacteur Peter Jansen zich volledig geconformeerd had aan het gedachtengoed van zijn Apeldoornse en Bredase broodheren en het model van zijn voorganger ging de prullenmand in. Jansen maakte ook weinig haast met de implementatie van de nieuwe organisatie, hetgeen onder de redacteuren zorgde voor veel onrust.
Jansen had bovendien sterk de neiging om laat ik maar zeggen oude-Oosthoek-adepten, waaronder schrijver dezes, lang aan het lijntje te houden, te passeren of gewoonweg te negeren. Ten langen leste werd ik door Jansen teruggestuurd naar Zeeuws-Vlaanderen, naar de samenwerkingsredactie waar tot mijn verbazing alles een Stem-stempel had gekregen. Zelfs de oude papieren agenda, ik beschouwde dat altijd als een PZC-logboek, had plaatsgemaakt voor een digitale. Ook in personeel opzicht was de Stem nog steeds oververtegenwoordigd en ook in papier bood de Stem zijn lezers meer dan de PZC. Van afstemming was er amper sprake, maar dat zou wel gebeuren wist Jansen me te vertellen.
In de loop van 2008 werd in Breda besloten de twee redacties volledig ineen te schuiven en onder een chef, van Stem-iijde te plaatsen. De regie over de redactie zou gevoerd worden door de PZC en in geval van conflicten hielden de beide hoofdredacteuren het recht om in te grijpen. De redactieraden bakkeleiden nog even over de voorstellen, maar ze werden doorgevoerd. Stem-redacteuren kwamen op de PZC-loonlijst en de PZC-chef, die moest maar naar Goes.
Alles zou volgens het hoofd P&O volgens de regeltjes verlopen. Van bonden en NMa viel niets te duchten, althans, dat werd gezegd. Feitelijk zijn de afgelopen twee jaar flink wat mensen een oor aangenaaid. Ook ik.
En de lezers.
Ach de lezers…