Zeeuws-Vlaanderen boven

Zeeuws-Vlaanderen klaagt dat het in de hoek zit waar de klappen vallen, maar de streek zit ook in die hoek en heeft dat deels aan zichzelf te danken.Ik kan me nog een tijd herinneren dat Klaas Horstra, de directeur van Zuidchemie, voorzitter was van de Kamer van Koophandel in Terneuzen. Horstra was, in mijn ogen, een ijzervreter. Hard en rechtlijnig, fel als het moest. Als Horstra iets niet zinde, dan liet hij dat weten ook en als voorzitter van de KvK kon Zeeuws-Vlaanderen geen betere wensen. Werden de gasprijzen te hoog, dan klom hij in de pen, gingen de veertarieven omhoog, idem dito, bleven de bruggen over het kanaal Gent-Terneuzen te lang open dan ondernam hij actie. Samen met zijn kompaan van Dow, Roelof Ruules, tevens voorzitter van de werkgevers in de streek, lieten ze te pas en te onpas Den Haag en Middelburg weten dat Zeeuws-Vlaanderen een regio met belangrijke economische potentie was, met een draagkracht die die van economische regio’s als IJ-mond of Twente ver te boven ging.

Met bedrijven als Dow, Hydro Agri (nu Yara), CPC (nu Cargill), maar ook Morres en Neckermann en een florerend bankwezen in de grensstreek stelde het Zeeuws-Vlaanderen van toen ook iets voor. Werd door Horstra en zijn maten de noodbel gerinkeld, dan reisden Eelco Brinkman (toen minister) en Maxime Verhagen (vz economische commissie) zo af naar Sas van Gent om zich in het Oude Klooster de les te laten lezen.

Ook het lobbywerk voor de vaste oeververbinding – de latere Westerscheldetunnel – werd vanuit Zeeuws-Vlaanderen gedirigeerd en Terneuzen, Terneuzen was de derde haven van Nederland en gaf ook in alles aan die rol te willen blijven spelen. Maar toch ging er iets mis. Ik weet nog goed hoe burgemeester Van Rest van Sas van Gent destijds de sluiting van de suikerfabrieken redelijk luchtigjes opnam. “Och, het verlies van die banen en het vertrek van wat mensen vangen we wel weer op”, was haar reactie. Nou, mooi niet, sas sloeg de weg naar beneden in en volgt nog steeds dat pad. Dorpsbankier Fons Roctus voorspelde dik tien jaar geleden de totale teloorgang van het banktoerisme in Zeeuws-Vlaanderen. “Duizend banen zouden verdwijnen”, wist Fons. B en W van Hulst stuurden nog een briefje naar toenmalig minister Zalm om ‘m te wijzen op dit gevaar na invoering van de euro. En wat Fons zeker wist, gebeurde..
“Je gaat mij toch niet vertellen hoe het er hier aan toe gaat, ik woon hier”, zei kantonrechter H. de Mul ooit vermanend tegen een officier van justitie die de streek beter wist te kennen dan de magistraat. De officier kon eisen wat-ie wilde De Mul had zijn eigen criteria bij de weging van goed en slecht, maar ook dat is passé. Zeeuws-Vlaanderen is zijn organisaties, zijn instellingen en eigenlijk zelfs zijn bedrijven kwijtgeraakt. Want laat ons wel wezen, Dow, Cargill en Yara zijn multinationals waar echte beslissingen niet meer lokaal genomen worden. Vooral bij Dow lag dat vroeger wel anders, de decisionmakers zaten nota bene in Terneuzen. Zo kon Triple A Allemang er zelf voor zorgen dat Terneuzen een nieuw theater kreeg.
De KvK is weg, de rechtbank weg, de banken verdwenen, de politie gecentraliseerd, de douane idem dito, noem het en het is niet meer.
De regionale slagkracht is verdwenen, weg.
En Zeeuws-Vlaanderen heeft het laten gebeuren.
De politiek heeft het laten gebeuren, want in de jaren dat deze processen gaande waren, hielden de lokale politici zich vooral met zichzelf en hun eigen hachjes bezig. De discussie voorafgaand aan de herindeling van 2003 begon al begin jaren ’90 en vrat werkelijk bestuurlijke energie. Van regionale visieontwikkeling was tijdenlang geen sprake, omdat men elkaar bestuurlijk vliegen aan het afvangen was.
Nu zijn we aanbeland in 2011.
En buigen we ons samen met Scoop over de krimp.
Als dan een aankomende journaliste uit Amsterdam een op zich integer stuk over Zeeuws-Vlaanderen schrijft over het getergde Sas, de krimpverschijnselen en het eilanddenken, maar ook over de ruimte en de schoonheid van het land, dan reageren we verbolgen. Dan is het allemaal een beetje te..
Nou, ik vind ook dat het allemaal een beetje te is geweest.
Zeeuws-Vlaanderen moet zich herbezinnen.
Zeeuws-Vlaanderen moet zich herijken.
Moet snel weer een beetje eigendunk krijgen…