Het hart van Dow in de Benelux ligt in Terneuzen, Zeeuws Vlaanderen. Dow Terneuzen is met 18 fabrieken en ongeveer 1700 medewerkers de op één na grootste productielocatie van the Dow Chemical Company. Als grootste werkgever van Zeeuws Vlaanderen draagt Dow al bijna 50 jaar bij aan het economische en maatschappelijk succes van de regio. Dat meldt Dow tegenwoordig op zijn website van de site Terneuzen en nu kijken mensen in het algemeen niet zo vaak op zo’n site, maar ik zeg U een paar jaar terug stond daar heel wat anders. Toen was er sprake van een tiental fabrieken meer aan de Braakmanhaven en liepen er zeker 2200 medewerkers rond. In de jaren ’90 maakte men zelfs van bedrijfswege gewag van 3000. En wat is er de laatste jaren gebeurd? Is er een andere wind gaan waaien sinds Dow-topman Gerard van Harten tot allerlei denktanks is toegetreden.
Niets van dat al.
Dow heeft fabrieken verkocht aan Bain Capital – waar ooit presidentskandidaat Mitt Romney big bucks maakte. Dow gaan aan outsourcen doen, zond zijn administratie en verkoop helemaal naar India, stuurde zijn administratief personeel naar huis en kwam daar later op terug waarna een deel van hen terug aan het werk kon in een businesscentrum, wat overigens niet onder Dow-vlag gevoerd werd. En burgemeester Jan Lonink sprak van een gelukkige dag voor Zeeuws-Vlaanderen. Jaja, ik maakte me er anderhalf jaar geleden in een aantal bijdragen over Dow (zie archief) nog druk om.
Ik zei toen dat het voortbestaan van Dow in zijn toenmalige vorm lang geen zekerheid meer is en nu – met de aankondiging van het stilleggen van de styrofoamfabriek (29 banen minder) wordt dat feit weer eens bevestigd.
Lieden die Dow wereldwijd volgen zien dat het Amerikaanse concern nadrukkelijk blijft investeren in het thuisland (vooral in Texas) en in de opkomende markten (Midden-Oosten en Thailand), zelfs in India (waar Dow vanwege het Bhopal-debacle niet echt welkom was0 heeft het concern inmiddels een aardige voet tussen de deur gezet en die investeringen daar moeten door het bedrijf toch bekostigd worden bijgevolg gaat het mes vervolgens in operaties waar het minder goed gaat of waar de productiekosten relatief hoog zijn. En dat laatste is hier in Nederland al jaren het geval. Dow is een energieslurper (een van de grootste in Nederland) en heeft tijden geprofiteerd van redelijk gunstige constracten, maar die tijd is voorgoed verleden tijd. Elke keer als Dow (maar ook Yara) aan nieuwe energiecontracten toe is hoor je het gekreun vanuit Midland Michigan tot in Terneuzen. En de lobbymachines van ooit – Roelof Ruules was er een meester in – draaien vandaag de dag niet meer, althans zonder succes.
En aangezien het beleid van de Amerikanen al enkele jaren ongewijzigd wordt voortgezet voorspel ik dat nog meer minder rendabele Dow-productie-eenheden in Terneuzen worden gesloten (al dan niet tijdelijk) of verkocht. Is daarmee Dow weg uit Zeeuws-Vlaanderen? Vooralsnog niet, Dow is geen runaway industrie, maar zeker met zijn krakers, een vrij kapitaalintensief chemiebedrijf dat voorlopig – zolang die installaties niet zijn afegschreven – nog wel even blijft doorboeren aan de Braakmanhaven. Maar het zal mij niets verbazen dat de teller voor het personeel langzaam maar zeker terugloopt en dat is overigens voor Dow ook niet zo goed. Het bedrijf streeft een verjonging van zijn personeelsbestand na, wil jonge operators en chemici naar het verre Zeeuws-Vlaanderen lokken met aantrekkelijke banen, maar ja, bij die aantrekkelijkheid kunnen stilaan ook vraagtekens geplaatst worden als bedrijfseenheden een voor een worden afgestoten.
Ja, Dow draagt al een halve eeuw bij aan het economisch en maatschappelijk succes van Zeeuws-Vlaanderen, zeggen ze. Maar ja, laat ons wel wezen successen waren de laatste jaren in Zeeuws-Vlaanderen wel erg dun bezaaid en dat weten ze bij Dow ook.
Dow ziet zijn fabrieken als een middel om kapitaal te vergaren, net als, je noemde het al, Yara dat doet. En al die anderen. Dus gaan ze naar die plaatsen waar ze met zo min mogelijk kosten zoveel mogelijk kunnen verdienen. We zijn hier uiteindelijk toch op de wereld om mekaar om mekaar naar het Kapitalisme te helpen, nietwaar? Dus als aan die formule wordt getornd, gaan alle mooie sociale praatjes zoals: “mensen zijn ons grootste kapitaal” enz. gewoon overboord en verdwijnen ze net zo makkelijk over de rand van de horizon naar verre verten, waar de slaven nog goedkoop zijn en de wetgeving zich voornamelijk bezig houdt met de Wet een andere wending te geven.