Over lijken in tuinen en kasten

Terwijl in de tuin van burgemeester Jan Lonink in Philippine nog driftig gezocht wordt naar de stoffelijke resten van Vera van Laer (er zijn wat botjes gevonden, maar dat bleken de restanten van een raadsbarbeque enkele jaren geleden te zijn) komen er bij mij vragen binnen om de vroegere bankier/porno-koning/vastgoedmagnaat Gerard Cok nader te duiden. Ook al, omdat deze zijdelings een rol speelt in de zaak De Schutter, die verdacht wordt van -op zijn minst – betrokkenheid bij de verdwijning van Vera van Laer. De Schutter was geruime tijd directeur van Port Napoleon, een jachthaven in de Camarque, die was opgezet door Cok en zijn maat Jan Hamelink, een Zeeuws-Vlaamse ondernemer.

Cok is inmiddels zakenman in ruste (en stilte) in Westkapelle, net over de grens bij Sluis.
Van directe betrokkenheid bij zijn vroeger firma’s is amper nog sprake. Cok heeft verantwoordelijkheden overgedragen aan naaste familieleden.

De journalisten Hans Brockmans en Willy Van Damme publiceerden in Trends -ook weer al jaren geleden – een uitvoerig artikel over Coks carrière van bankemployee tot multinational ceo. Ter leering ende vermaeck hier een weerslag van dat artikel:

“DE NAAKTE WAARHEID OVER GERARD COK, DE MAN VAN 165 MILJOEN EURO
De koning van de spannende seks
Ondernemen
Bankier, pornobaas, topondernemer. Dat is het verhaal van Gerard Cok, de man die net zo goed kernaandeel-houder van het Belgische beursgenoteerde Punch International is als COO van het grootste seksbedrijf ter wereld. In één adem zet hij in België een vastgoed-imperium op. Wie is deze man, wiens vermogen voorzichtig op 165 miljoen euro wordt geschat?
«Wat een prachtstad is Antwerpen toch,’ mijmert eroticaondernemer Gerard Cok (°1948). Terwijl de referentieaandeelhouder van het beursgenoteerde elektronicabedrijf Punch International vanuit het hoofdkwartier van zijn vastgoedbedrijf Summa naar de kathedraal staart, zucht hij: ‘Alleen spijtig dat deze stad me veel geld en vooral mijn reputatie heeft gekost.’
Eind de jaren negentig trachtte Cok in de Antwerpse rosse buurt een Eroscentrum met 28 ‘peeskamertjes’ uit te bouwen. Een investering die naar zijn zeggen gebeurde op vraag van het stadsbestuur. ‘Plots publiceerden de media verhalen die me aan een drugskartel linkten,’ getuigt Cok. ‘Dat werd later door het Nederlandse gerecht uitdrukkelijk ontkend. Het zogenaamde kartel bleek een kwakkel. Maar het kwaad was geschied. We konden de plannen opvouwen en ik was definitief verbrand.’
Cok heeft zijn lesje geleerd. De angst voor nog meer schade aan zijn reputatie maakt hem mediaschuw. Gesprekken gebeuren in het bijzijn van een advocaat of een medewerker van het pr-bedrijf Interel. Het valt op hoe schuchter en voorkomend de chief operating officer van de Duitse beursgenoteerde onderneming Beate Uhse, het grootste pornobedrijf ter wereld, wel is. Hij eist dat we uitsluitend vragen stellen over zijn huidige zakenimperium. ‘Ik wil het verleden laten rusten,’ klinkt het, waarna hij breeduit de ‘wilde verhalen’ van vroeger met overtuiging begint te weerleggen.
Ooit was Cok de financiële rechterhand van Zeeuwse pornobazen als Paul ‘Pornopaultje’ Metz en Charles ‘Dikke Charles’ Geerts. Vandaag controleert de inwoner van het West-Vlaamse Westkapelle via de Belgische Summa NV tientallen bedrijven die losstaan van zijn seksimperium. Het tienkoppige team van Summa werd vanuit de Antwerpse Frankrijklei geleid door Karel van de Klok (in oktober 2011 overleden aan de gevolgen van de spier/zenuwziekte ALS), Coks schoonzoon die in Brasschaat woonde.
Het bedrijf investeert in hotels, een jachthaven, een scheepswerf, vastgoed, softwarebedrijven en industriële ondernemingen, en controleert als referentieaandeelhouder vier beursgenoteerde groepen.
Het Nederlandse zakenblad Quote schat het vermogen van Cok op zowat 165 miljoen euro. Hij staat op de 96ste plaats in de lijst van de rijkste Nederlanders. ‘Die schatting klopt ongeveer,’ erkent hij na enig aandringen. Wij denken dat Quote hem flink onderschat. Wie is deze ondernemer, die in 2002 scheep ging met Guido Dumarey in Punch International en zich enkele maanden later met hem in het beursgenoteerde Prolion engageerde?
Bankier zonder diploma
Gerard Cok had na zijn middelbare school in Goes een korte carrière bij Rabobank in zijn geboortestad Kruiningen (Zuid-Beveland). In 1969 zette hij de grote stap over de Westerschelde richting Sluis, waar hij de Slavenburgbank uitbouwde tot de derde grootste zetel van de financiële instelling. Hij begreep dat het grensstadje ideale kansen bood aan Belgen die hun zwarte fortuinen wilden verbergen voor de fiscus.
Vanaf 1981 werd Cok genoemd in fraudeschandalen. Samen met de Belg Patrick De Cock werd hij opgepakt wegens speculatie rond de Belgische dubbele wisselkoers, die toen nog bestond. De rechtbank in Gent veroordeelde hem in 1984 tot één jaar cel, waarvan zes maanden effectief. Het was zijn eerste en ook zijn enige veroordeling. Een amnestiemaatregel bij het huwelijk van Prinses Astrid hield de bankier uit de gevangenis. ‘Ik had in beroep moeten gaan,’ zegt Cok. ‘Als financier werd ik medeplichtig geacht in een operatie waar ik niets mee te maken had. Je veroordeelt BMW toch niet omdat een koper te hard rijdt! Ik nam naïef vrede met een lichte straf. Maar zoiets blijft je je leven lang achtervolgen.’
De veroordeling leidde tot het einde van Coks carrière als reguliere bankier. Dat was geen ramp. De slimme zakenman ontwikkelde na zijn uren immers een rendabele nevenactiviteit als informele geldverschaffer.
Eenmaal in Nederland deden de bancaire cliënten in de vele winkeltjes van Sluis ook een graai in de pornoblaadjes, die in die tijd nog streng verboden waren in België. Paul Metz was eigenlijk de eerste die in 1969 vanuit Terneuzen op een professionele manier met die handel omging. Cok werd zijn boekhouder en financierde het vastgoed. Metz zorgde voor de porno. Hij verkocht zijn handel in 1982 voor één gulden aan Charles Geerts en Gerard Cok. Beiden breidden de Scala-keten van seksartikelen gestaag uit. Ook werd de keten van de verongelukte Jan Sebregts overgenomen. In 1994 verkocht Geerts zijn deel in de handel, zodat Cok met zijn vennoot John Engelsma achterbleef.
Cok: ‘Vanaf 1994 maakte ik van de seksindustrie een professionele machine. Terwijl het amateurisme vroeger welig tierde en ook minder kosjere figuren op de markt aanwezig waren, trad ik op als een ondernemer. Elke winkel moest renderen volgens vaste criteria uit het businessplan. Mijn doelstelling was de Vroom & Dreesman van de Nederlandse erotische retailsector te worden. En dat is gelukt.’
Vragen over het ethische karakter van die industrie wimpelt Cok, die uit een diepreligieuze familie komt, overigens niet af. ‘Iedereen die bij onze seksindustrie betrokken is, doet dat uit vrije wil. Elke persoon heeft nood aan seks, in welke vorm dan ook. Volwassen dienstenleveranciers en producenten beleveren de volwassen consument. Wij vervullen onze rol als tussenpersoon op een legale en de ethisch meest aanvaardbare manier, zonder schade te berokkenen aan de samenleving. We haalden de business weg uit de marge. Seks werd fun omdat we het spel correct speelden. Wie daar problemen mee heeft, loopt enkele decennia achter.’
Vreemde vogels
Al bij al is de seksindustrie de voorbije jaren professioneler geworden. De mistige lui die er soms actief zijn, concurreren zich volgens Cok stilaan zelf uit de markt. Hij werd in zijn lange carrière in de pornobusiness geconfronteerd met heel wat ‘vreemde vogels’. Een aantal keren brachten die figuren hem in aanraking met het gerecht.
In april 1987 verbleef Cok 76 dagen in de cel op verdenking van fraude, maar hij ontsprong de dans wegens vormfouten. Anderen kregen wel een straf in dit dossier.
Het imperium van zijn jarenlange vennoot Charles Geerts leidde naar partner Reuben Sturman. De in 1992 veroordeelde (en inmiddels gestorven) Amerikaanse topman van de joods-Amerikaanse ‘Kosher Nostra’ werd gelieerd aan de beruchte Gambino-clan uit New York. In 1991 werd Cok ook genoemd als financier van de Haagse cocaïnehandelaar Piet Schneider. Die contactman van het Colombiaanse Cali-drugskartel werd veroordeeld. Het criminele aspect van de link naar Cok werd nooit hard gemaakt.
Twee jaar later was het weer raak. Bij de Rabobank in Hulst brak een nieuw schandaal rond witwasserij los. De plaatselijke directeur en enkele medewerkers werden vervangen, maar tot een rechtszaak kwam het nooit. Ook in 1994 en 1995 deden het Nederlandse en de Belgische gerecht huiszoekingen in Coks kantoren in Walsoorden en bij de tientallen Belgische peepshows en seksshops. Zes verantwoordelijken van Brusselse sekshuizen werden in november 2002 in Brussel veroordeeld wegens fraude. Cok bleef buiten schot.
De grootste moeilijkheden ontstonden in 1997, toen in Nederland het IRT-schandaal losbarstte. Het Interregionaal Rechercheteam Noord-Holland had immers de invoer van drugs door de zogenaamde Deltaorganisatie getolereerd. De zaak eindigde in 1998 met een schikking tussen Belastingen, Justitie, de topman van de Nederlandse onderwereld Etienne Urka, Charles Geerts, vennoot John Engelsma en Gerard Cok. Ze betaalden 5,45 miljoen euro om van hun problemen af te komen. Ook nam Engelsma, de raadsman van Geerts en Urka’s vermoorde voorganger Klaas Bruinsma, ontslag als advocaat.
Cok: ‘Ik was geen lid van die Deltaorganisatie, waarvan de zogenaamde leden nooit worden veroordeeld wegens strafinbreuken. Die schikking is een fiscale dading en geen correctioneel dossier. Het zogenaamde Deltadrugskartel bestaat alleen op krantenpapier en was nooit reëel.’
Gerespecteerd burger
Alle mediaheisa en gerechtelijke onderzoeken ten spijt, was Cok al die jaren voor velen een gerespecteerd burger in zijn Zeeuwse thuisbasis. Hij werd als zakenman gelanceerd met de overname van de vastgoedportefeuille van de failliete Rouw Holding in 1981. Die omvatte onder meer prestigieuze hotels (Churchill en City) en het imposante Schuttershof, hoofdkwartier van de lokale kamer van koophandel in Terneuzen. Die overname gebeurde met andere vennoten, de gevestigde zakenlui Jan Hamelink uit Terneuzen en de familie Wiskerke uit Philippine. Die had fortuin gemaakt met mosselrestaurants als Auberge des Moules en De Fijnproever en het hotel Au Port.
Coks ware doorbraak in het bovengrondse kapitalisme gebeurde in 1999. Toen kocht hij zich in bij Beate Uhse AG, een sekshandel uit het Duitse Flensburg. Het bedrijf werd in mei 1999 op de beurs genoteerd en nam snel daarna de handel van Cok over. Het vastgoed bleef echter zijn eigendom en wordt grotendeels verhuurd aan Beate Uhse voor 2,5 à 3 miljoen euro per jaar.
‘Een externe audit heeft die opbrengst correct gewaardeerd,’ weet schoonzoon Karel van de Klok. ‘De opname van de handel in een beursgenoteerde, dus 100 % transparante onderneming maakt van onze bedrijven een doodnormaal conglomeraat, ver van alle speculaties over zogenaamd dubieuze connecties. Vroeger werkten we vooral met huisbankiers die de familie kenden en respecteerden. Sommige banken deden immers moeilijk omdat ze een erotische business niet kunnen inschatten. Vandaag staan de financiers te dringen om zaken met ons te doen.’
Groter dan Playboy
Op 1 oktober 1999 werd Cok COO van Beate Uhse, naast chief financial officer Otto Lindemann. Zijn participatie van 20,98 % verloopt via de subholding Consipio BV, waarin John Engelsma ongeveer 25 % en Cok 70 % heeft. De totale marktwaarde van Beate Uhse is goed voor een 550 miljoen euro. Het aandeel van Cok is 87 miljoen euro waard.
Wereldmarktleider Beate Uhse is met 244,4 miljoen euro omzet in 2002 groter dan Playboy en Penthouse. De nettowinst bedraagt 9,5 miljoen euro. Na Nederland en Duitsland is België met 15,88 miljoen euro de derde markt. Er werken 33 personeelsleden in de twee Belgische bedrijven van Beate Uhse, Pabo België BVBA en Sandereijn België NV. De tijd van dubieuze BVBA’tjes en Duitse stromannen is voorbij.
Cok blijft in Summa op de achtergrond aanwezig, via zijn Luxemburgs spaarpotje European Business Consultants (in 2001 goed voor een eigen vermogen van 14,4 miljoen euro). ‘Summa is een zelfstandige unit. Vroeger waren heel wat investeringen een gevolg van de informele contacten die mijn schoonvader in Europa onderhield. Vandaag gebeurt alles professioneler, gestroomlijnd,’ zegt Karel van de Klok. ‘We investeren vooral in kleinere beursgenoteerde bedrijven en vastgoed. De waarde van die laatste poot – nu 40 % à 45 % van het vermogen – moet over vijf jaar verdubbelen tot een portefeuille van 500 miljoen euro. En we zitten op schema. We volgen de investeringen in bedrijven maandelijks op via tussenrapporten. Dat verloopt vlot.’
Brede waaier
Summa investeert in een brede waaier van bedrijven. Een beknopt overzicht:
Het controleert 32,54 % van ACA Groep Holding. De 110 werknemers van het Eindhovense bedrijf ontwerpen software voor de verkoop in kleding-, foto- en schoenenzaken. ACA controleert met 3500 klanten zo’n 60 % van haar Nederlandse nichemarkt. In 2001 boekte het echter een verlies van 3,57 miljoen euro en had het een negatief eigen vermogen van 1,52 miljoen euro. Algemeen directeur Roel de Cock: ‘Dankzij de reorganisatie ziet dit jaar er weer veel beter uit. Begin 2000 investeerde Gerard Cok in het bedrijf. Er is een frequent en prettig overleg. Wij hebben in hem een goed klankbord.’
Summa participeert ook voor 50 % in Colijn Europa Holding uit Goes. Het verkoopt automatiseringssoftware voor de meubelsector, de logistiek en baby- en kinderwinkels. Colijns balanstotaal bedraagt 1,72 miljoen euro en het heeft een eigen vermogen van 0,5 miljoen euro. Er werkt 50 man.
Een ander investeringsvehikel was de Trako Holding. Die onderneming ging in september 2002 ten onder door de problemen rond het beursgenoteerde dochterbedrijf Prolion, dat een melkrobot op de markt bracht. Wel kreeg Cok voor het faillissement zijn geld terug. In maart 2002 legde hij met de Breskense reder Piet Vroon en de Vlaming Guido Dumarey (topman van Punch International) via VSP Investments BV 12,5 miljoen euro bijeen voor een investering in Prolion. Zo hopen ze de zaak alsnog te redden. ‘Prolion was een klein Enronnetje,’ aldus Cok. ‘De cijfers waren enorm opgeblazen.’
Vorig jaar investeerde Cok ook 5 miljoen euro in het beursgenoteerde elektronicabedrijf Punch Internationaal. Hij trad daarbij toe tot de Nederlandse Stichting Administratiekantoor Punch International, de aandeelhouderskern die Punch voor 73,9 % controleert.
De investering van 10,63 % in New Media Industries plc, een Brits beursgenoteerd marketingbureau, lijkt een flop. Het verzorgt marketing van bedrijven als Coca-Cola en Adidas en had tot eind vorig jaar Roel Pieper (ex- Philips, ex- Lernout & Hauspie) als bestuurder. Een andere bestuurder is Nick Mason, drummer van de fameuze popgroep Pink Floyd. Summa is met 8,28 miljoen aandelen de grootste investeerder. Het bedrijf had in 2002 een omzet van 31,4 miljoen pond en een verlies van 890.000 pond. Het kampt ook dit jaar met verliezen. Karel van de Klok: ‘Deze onderneming mist toekomst. Waarschijnlijk schrijven we niet in op de volgende kapitaalverhoging.’
Coks passie voor zeilboten komt aan bod via een participatie in Standfast Holdings in Breskens, een gerespecteerd bouwer van luxezeilboten op maat van de klant.
Daarmee belanden we bij de toeristische investeringen, zoals de hotels in Terneuzen en in Vielsalm ( Hotel/Camping Aux Massotais), maar vooral de jachthaven Port Napoléon. Die haven in het Zuid-Franse Port Saint-Louis had financiële problemen maar is nu aan de beterhand. Het project wordt belaagd door geschillen rond zijn directeur Marc De Schutter, die werd veroordeeld in de zaken Superclub en Lavithas. ‘Soms verlies je de greep op een project als je het niet dagdagelijks opvolgt,’ aldus Cok. ‘Van onze lokale medewerkers hoorden we steeds de halleluja’s van een super, super, supergeslaagde business. Misschien waren we wat goedgelovig.’
Voorts investeert Summa in Midera, een producent en verkoper van werk- en veiligheidskledij met een omzet van 24 miljoen euro en een nettoresultaat van 457.000 euro. Het heeft productievestigingen in Roemenië en Tsjechië. Op vijftien jaar groeide chief executive officer (CEO) Mik Deraeve uit tot een lokale prominent, onder meer als grootste sponsor van voetbalclub SV Roeselare in tweede klasse.
Waren de meeste vastgoedprojecten die we totnogtoe vernoemden vooral een erfenis uit het kleurrijke verleden van Gerard Cok, dan koos Summa de voorbije jaren resoluut voor topinvesteringen.
‘Royal Baeyens is een expert in de aankoop, renovatie en verkoop van panden en heeft goede relaties met de banken,’ aldus Cok. ‘Onze financiële inbreng en hun kennis zijn de perfecte combinatie om dit op een topniveau te doen.’ Naast het hoofdkwartier van Summa kocht REC onder meer het Antwerpse Century Center, de Presidentbuilding op de Louizalaan, het Siemens-gebouw aan de Charleroisesteenweg in Brussel, en de Leopoldtoren in Woluwe.
Oude demonen worden wakker
Met de aanwezigheid van Michel Bellemans, de derde partner in REC, lijken de oude demonen plots wakker te worden. De zoon van de bekende onderzoeksrechter werd in december 2002 opgepakt op verdenking van witwassen. Hij wordt in verband gebracht met een cocaïnekartel dat geleid wordt door de Amerikaanse pornobaas John Gallo en drugstrader Willie Jackson. ‘Michel Bellemans zag zelf in dat we ons dit niet kunnen veroorloven,’ aldus Cok. ‘Hij stelde voor dat we zijn 5 % zouden overnemen. Wat gebeurde.’
Gerard Cok krijgt het stilaan op zijn heupen omdat zijn verleden hem blijft achtervolgen. Liefst zou hij het beheer van zijn aandelen in Beate Uhse overlaten aan een professional en zijn functie van COO aan een externe manager. Maar dat kan hij niet. ‘Toen ik mijn ondernemingen aan Beate Uhse overdroeg, werd uitdrukkelijk onderhandeld dat ik nog lange tijd zou meedraaien met het bedrijf,’ klinkt het. ‘Uitstappen, is voorlopig onmogelijk. En eigenlijk blijf ik het graag doen. De seksindustrie is een fascinerende business.’”