Kent U de Tafel van 15? Neenee, het is geen serviceclub à la Lions of Rotary. En nee, het heeft ook niets met koning Arthur en zijn Ronde Tafel van doen. Nee, de Tafel van 15 is een praatclub van de 13 gemeenten, het waterschap en de provincie Zeeland, die Zeeland rijp moet maken voor een toekomstbestendig bestuur.
Onder aanvoering van de Commissaris der Koning, Han Polman, hebben de bestuurders der Zeeuwse overheden sinds december diverse malen achter gesloten deuren met elkaar overlegd hoe het onheil van herindelingen gekeerd kan worden door in gezamenlijkheid een plan op te stellen voor intercommunitaire samenwerking, dus tussen gemeenten, provincie en schap. Uitgangspunt is dan wel dat minister Plasterk Zeeland met rust laat. Geen intergemeentelijke grenzen gaat opheffen en de provincie de provincie laat. Wat laat ons wel wezen, die wetenschapper die minister is geworden, die wil nogal eens wat. Superprovincies, robuuste gemeenten van minimaal 100.000 inwoners of daaromtrent…Hij gaat – ondanks vele protesten – door met het opschalen der Neerlandse gewesten en de herindelingsoperaties (in Friesland, Groningen en Gelderland) gaan onverdroten door.
Goed, Plasterk heeft nu erkend dat Zeeland een entiteit is en een identiteit heeft en dat hij vooralsnog niet van plan is om de provincie onder te schuiven bij een andere (niet voor 2017), maar zekerheden heeft de bewindsman niet gegeven.
En Han Polman weet dat ook. Polman mocht dan in de PZC kortgelee nog even blazen: “We hebben de minister klip en klaar gezegd dat hier het beeld is ontstaan dat in Den Haag op een kortzichtige manier een nieuw plaatje van provincies gemaakt wordt, zonder dat daar een inhoudelijk verhaal aan ten grondslag ligt. De minister nuanceert het nu, maar in zijn eigen brief aan de Eerste Kamer stond echt zwart op wit dat Zeeland bij Zuid-Holland gevoegd zou worden. Daarom is het goed om nu het debat aan te gaan.”
In debat gaan. Er is toch helemaal geen debat. Er wordt wat geroepen en wat gereageerd, publiekelijk. Maar verders praat diezelfde Polman in beslotenheid met bestuurders over wat mogelijk komen gaat. Debat, ben je mal, achter gesloten deuren, omdat het volk van niets mag weten. Enfin, de Tafel van 15 heeft een Plan van Aanpak gemaakt dat Zeeland een toekomstigbestendige bestuurlijke organisatie moet opleveren. wat behelst dat plan, dat een dikke maand terug aan de raadsleden is uitgelegd in Terneuzen (in beslotenheid), welnu in grote lijnen komt het er op neer dat provincie, gemeenten en schap op eenzelfde manier de dienstverlening aan de burgers moeten gaan organiseren.
Dat lijkt fantastisch maar, gemeenten zijn autonoom en kunnen – indien gewenst – hun eigen gang gaan. Bovendien heeft zo’n service-eenheidsworst nou niet direct een meerwaarde. En moeten de overheden dan ook allemaal dezelfde ICT-middelen gaan inzetten, evenveel middelen beschikbaar hebben en personeelsbezetting gaan aanpassen. En hoe moet er worden omgegaan met andere samenwerkingsverbanden buiten de tafelgenoten om, met de Vlaamsche vrienden bijvoorbeelden.
Neenee, nu de Tafelgenoten per augustus kenbaar moeten maken of ze het Plan van Aanpak wil gaan volgen, gaan implementeren, klinkt zachtjesaan gemor uit de rangen der gekozenen. Juist, de raadsleden. In Hulst bespreekt de raad de komende week een kritische brief aan tafelvoorzitter Polman, waarin de gemeente kenbaar maakt best het proces te willen volgen, maar geenszins zin heeft om de eigen Hulster methodieken aan de kant te zetten, de samenwerking grensoverschrijdend wil volhouden en eigenlijk liever wil excelleren in een gedifferentieerd bestuurlijke speelveld dan ten onder te gaan in één uniforme Zeeuwse overheid waarvan de kracht nog lang niet bewezen is en wellicht nooit bewezen zal worden. de gemeente maken we samen roepen ze in Hulst nu, maar van samen een Zeeuwse overheid maken, daar willen ze in de Reynaertstad nog niet van weten. Begrijpelijk.
Ook op Schouwen klinkt er kritiek op de heren/dames van de Tafel. VVD-raadslid Laurence Haack had gehoopt dat de disgenoten met het Ei van Columbus voor bestuurlijke Zeeland op de proppen zouden komen, maar in plaats daarvan werd onder het motto Zeeland Zó de befaamde paarse krokodil opgediend, en dat zat de liberale toch hoog.
Hoe er elders in Zeeland gereageerd gaat worden op het Zeeland Zó-stuk kan ik moeilijk inschatten. Veel raadsleden lijken zich op de vlakte te zullen gaan houden, omdat ze er niets in zien, omdat ze weten dat van de brede Zeeuwse samenwerking toch geen moer terechtkomt.
Ook al, omdat de toekomst van gremia als de provincie Zeeland en het waterschap zelf nog lang geen zekerheden zijn. Komt nog bij dat de gemeenten nu veel meer aan hun kop hebben, teruglopende inkomsten, achterblijvende baten, oplopende belastingdruk, drie grote transities in het maatschappelijk-sociale werkveld, veel meer doen met veel minder geld.
Echte bestuurders – dus niet die benoemde – houden zich voor hun electoraat met belangrijkere zaken bezig.
Ter lering ende vermaeck:
plan van aanpak Tafel van 15
Statenstuk over tafel
laurence haack
Laurence Haak heeft helemaal gelijk. Het plan van aanpak is gepresenteerd aan de raadsleden, ter verwerving van draagvlak. Voor een plan dat al gemaakt was, door “bestuurlijke vertegenwoordigers”. Ik moet zeggen dat het heel slim is aangepakt, maar dat het “proces transparant moet zijn en de democratische inbedding geborgd” doet mij grimlachen. Vanaf nu zal het wel transparant worden, maar is de pap al niet grotendeels gestort? Want er is al “uitdrukkelijk besloten om een proces op gang te brengen gericht op wat nodig is voor de inhoudelijke opgaven in Zeeland.” Dat is nogal ruim, erg ruim zelfs. En dan zullen ze ook nog eens “een open houding aannemen tav de uitkomsten”. Nou, ik ben op mijn hoede hoor, maar of het veel zal helpen? Alleen als er in meerdere gemeenten kritische mensen opstaan is het tij misschien nog te keren.
Oud-collega van me gaf te kennen dat de raad van de gemeente Borsele het plan van aanpak helemaal niets vindt. Stond enige tijd terug in PZC Bevelanden.
Ik heb het bestuurlijk experiment Tafel van 15 opgevat als een poging om te komen tot een ontkoppeling van de bestuurlijke en de ambtelijke uitvoeringsorganisatie. Met andere woorden; we zoeken de optimale schaalgrootte voor de diverse ambtelijke uitvoeringsorganisaties, zoals die nu bestaan voor provincie, waterschap en gemeenten. In de nieuwe situatie wordt de omvang van de verschillende uitvoeringsorganisaties niet meer bepaald door de omvang van het te besturen gebied, maar door bedrijfseconomische overwegingen. Dat betekent dat je goedkoper kunt werken.
Op het moment dat je dat hebt, kun je bestuurlijk ook op zoek naar de ideale omvang van het te besturen gebied. Dat betekent dat de noodzaak voor bestuurlijk herindelen vervalt: De burger kan aangeven tot welke gemeenschap hij zich rekent en kiest daarvoor zijn bestuur. De gekozen bestuurders van de te besturen eenheid kunnen vervolgens naar behoefte uitvoeringscapaciteit “inkopen” bij de uitvoeringsorganisatie, of het nu gaat om ruimtelijke ordening, sociale zaken, waterbeheersing of wat dan ook.
In Zeeuws Vlaanderen kan dat bijvoorbeeld betekenen dat als bijvoorbeeld Axel graag zichzelf wil besturen dat dat goed mogelijk is, zonder kostenverhogend effect of kwaliteitsverlies. De bestuurders van Axel kopen dan namelijk – naar behoefte van hun kiezers – veel of weinig diensten en producten in bij een uitvoeringsorganisatie en tegen een gewenste kwaliteit. Maar, diezelfde uitvoeringsorganisatie levert ook aan bijvoorbeeld Middelburg, Terneuzen of Hulst tegen de eisen die ze daar aan producten en diensten stellen. Hoe goed kun je je kiezers daar niet mee bedienen? En is de herkenbaarheid van de overheid voor de burger daar juist niet bij gebaat?
Het alternatief is dat je in steeds grotere bestuurlijke eenheden de burger vervreemdt van zijn bestuur. Die schaalvergroting werd tot nu toe steeds veroorzaakt door de eisen die we aan de uitvoering stelden. Die noodzaak kan nu vervallen en dat is winst.
En ja Michiel, dan gaan al die bestuurlijke entiteiten hun zeggingschap claimen op en over die ene Zeeuwse uitvoeringsorganisatie, alsof dat gaat werken…Neem de Veiligheidsregio Zeeland eens tot voorbeeld..
Conny, de Veiligheidsregio Zeeland is een van bovenaf opgelegde en verplichte gemeenschappelijke regeling voor een eenheidsworst met een verdeelsleutel van de kosten. Bestuurlijk een gedrocht, want betalen zonder zeggenschap. Voor een uitvoeringsorganisatie à la de Tafel van 15 stel ik mij uiteindelijk een geprivatiseerde onderneming voor met contractvrijheid, anders gaat het zeker niet werken. Als het zo niet zou gaan, ben ik het eens met Laurence Haack en kunnen we de discussie heel rap sluiten.
Michiel, tussen wat jij je voorstelt en wat het voorstel wezenlijk voorstelt ligt een wereld van verschil. Ik denk dat je je Schouwse partijgenote beter volgen kunt, het zou getuigen van realiteitszin ipv goede wil om zich aan iets slechts te conformeren…
Goed initiatief!! De Tafel is bedoeld om een proces op gang te brengen. Is hard nodig gezien de ontwikkelingen die op besturen/regio afkomen. Onder druk van de landelijke ontwikkelingen in het erg zinvol om samen te zoeken naar nieuwe vormen van dienstverlening en sturing (efficiënt bestuur, een herkenbare overheid etc.). Niet alleen voor burgers en bedrijven, maar ook voor instellingen in onze regio.
We gaan naar een participatiesamenleving, we maken een omslag van zogen voor naar zorgen dat. Eea vraagt echt een omdenken van het bestuur. Samen dit proces ingaan? Ik verwacht er wel wat van.
Tafel van 15 is niets anders dan een extra bestuurslaag creëen waarvan allleen De Commissaris van de Koning en de desbetreffende gedeputeerde beter van worden. We hebben een precedent: de Hedwigepolder. GS nam de regie over en Peijs werd beloond als Commissaris (tractaat) en Poppelaars (regie) als dijkgraaf. Zij hadden geen Tafel van 15 als steun maar Koppejan (correct amendent gewijzigd in slappe motie op last van Minister Verburg. De gemeenteraden moeten zich niet langer van hun beslissingsbevoegdheden ontdoen. Projectenbesluiten zijn naar het college gedelegeerd; investeringen tot 300.000 ook, en dan alle gemeenschappelijke regelingen waarmee met een onderhandelingsresultaat moet worden ingestemd. Lastig doen loont maar dat wil men meestal niet. Inmiddels is het de Tafel van 14. Han Polman neemt de opdracht van Plasterck over en ook hij zal vorstelijk beloond worden als hij in zijn missie slaagt. Prima streven maar niet over de rug van de gemeenteraad van Terneuzen, als het aan mij ligt. Niet dat ik standaard overal tegen ben. Ik was voor belastingverlaging en voor een nieuw drijvend clubhuis voor Neuzen. Jammer dat de raad zijn oren teveel zijn oren laat hangen naar de betrokken wethouder.
Nederland verkeert al jaren in permanente staat van reorganisatie. Ook voor de geïnteresseerde ingezetene is er werkelijk geen touw meer aan vast te knopen. Participatiesamenleving (permanente bezuinigingssamenleving volgens mij), superprovincies, te ambitieuze ICT-projecten, ezelachtige voortzetting van privatiseringsbeleid met allerlei nieuwe en na een tijdje toch niet capabel blijkende toezichthouders; gooi ’t maar in m’n pet. Dan denk ik aan de Fyra, de JSF, de wegbezuinigde krijgsmacht, de parlementaire enquête over de woningcorporaties, de te verwachten parlementaire onderzoeken naar de marktwerking in de zorg, het openbaar vervoer, de ov-chipkaart, man, man, man.
Rust en ruimte hebben we nodig. Ik vind het niet gek dat dagelijks bijna 400 Nederlanders emigreren. En dan wonen wij nog in Zeeland, een van de rustigste provincies.