Of het OM in Middelburg nog in cassatie gaat tegen de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam inzake de Checkpoint-zaak weet ik niet. Het kan, maar het OM heeft mi daarmee weinig te bereiken. De rechters in Amsterdam waren duidelijk. Checkpoint, in casu de eigenaar, Meddy Willemsen, bleek alleen in overtreding te zijn van de AHOJ_G-criteria omdat hij te grote voorraden soft drugs voor de verkoop in voorraad had. Dat was alles. Geen criminele organisatie, laat staan daar leiding aan geven. Niets van dat alles.
In februari 2012 schreef ik nav de uitspraak van het Gerechtshof in Den Haag het volgende:
Het Gerechtshof in Den Haag heeft vandaag het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk verklaard in de vervolging van Checkpoint-eigenaar Meddie Willemsen en zijn medewerkers. Het Hof oordeelde dat de bevoorrading van de coffeshop in Terneuzen, weliswaar wettelijk verboden, lange tijd door de gemeente en het OM werden gedoogd en wel op een dusdanige manier dat Willemsen en zijn mensen erop moesten kunnen vertrouwen dat het OM de belangen van deze mensen zou meewegen als tot vervolging zou worden overgegaan. Dat vertrouwen werd echter door het OM geschonden, waardoor in de optiek van de rechters van de meervoudige kamer in Den Haag het openbaar ministerie zijn recht tot strafvervolging heeft verspeeld. Bijgevolge gaan Willemsen en zijn mensen dan ook vrijuit.
Niks geen criminele organisatie, niks geen drugsexport, niks. Vooralsnog niks, want het OM kan nog in cassatie gaan bij de Hoge Raad, maar of dat gebeuren gaat is niet echt aannemelijk, omdat dit rechtsorgaan feitelijk slechts toetst of met recht recht is gedaan.
De facto is de zaak Checkpoint voor Jo Valente en de zijnen uitgedraaid om een enorme zeperd. Want ja, tot voor kort schetste het OM de coffeshophouder en zijn medewerkers nog neer als aanvoerder en leden van een criminele organisatie, die de voorwaarden voor de verkoop van softdrugs ernstig overtrad. De aanklagende instantie stelde dat de oogsten van 140 hennepkwekerijen via Checkpoint aan het buitenland waren verkocht. De verdachten hebben hiermee het vertrouwen in het Nederlandse gedoogbeleid ernstige schade toegebracht, vond het OM.
Ja, dat vond het OM en het OM vond wel meer.
Willemsen werd gecriminaliseerd, zijn zakenpartners werden besmet, zijn medewerkers gebibobbed, op zijn bezittingen werd beslag gelegd en zijn nering ging dicht.
Willemsen zou zijn verdiende miljoenen naar het buitenlang hebben gesluisd en meegewerkt hebben aan witwaspraktijken samen met anderen en dat allemaal terwijl de gemeente Terneuzen overal vanaf wist, overal bij betrokken was en Willemsen en de zijnen zelfs faciliteerd. Foei Terneuzen.
Het Gerechtshof dacht evenwel wezenlijk anders dan het OM en de Middelburgse rechtbank in eerste instantie.
De rechters van het hof benadrukten dat de gemeente en het OM er zelf al lange tijd van op de hoogte waren dat de softdrugs bij buitenlandse klanten terechtkwamen. Toch werd er niet ingegrepen. „Jarenlang werd er met instemming van het Openbaar Ministerie gedoogd dat de regels werden overtreden”, concludeerde het hof. „De lokale overheid had zelf de grenzen sterk verlegd.”
De rechters wezen er daarbij op dat de gemeente in 2005 zelf een vergunning heeft gegeven voor de nieuwbouw van Checkpoint, dat vijf keer zo groot werd als de toenmalige coffeeshop. Ook had de gemeente een ruime parkeerplaats aangelegd en verwijzingsborden naar Checkpoint geplaatst.
De maximale gedoogde hoeveelheid voorraad softdrugs in Nederland is een halve kilo. Maar met behulp van de gemeente werd er een enorme coffeeshop gerealiseerd met een miljoenenomzet, stelt het gerechtshof vast. „Dan kan het niet verrassend zijn dat er een grote voorraad was. Het was duidelijk dat ze bij Checkpoint wel met een grotere voorraad moesten werken. Er is lange tijd bewust weggekeken door de gemeente, de politie en het OM.”
Volgens het Gerechtshof had de groei van Checkpoint op een andere wijze aangepakt kunnen worden, maar dat werd door met name het OM verzuimd. De Checkpoint-exploitant stond bovendien nooit afwijzend tegenover suggesties van bijvoorbeeld de gemeente Terneuzen om beleidsmatig zaken aan te passen. Willemsen dacht mee over de verkeersproblematiek, kwam zelf met het idee van de gebruikerspas, wilde meedenken over verder reguleren en deed dat omdat dit in zijn belang was. Nee, Valente wou bloed zien en in plaats van in overleg te treden na de eerste inval besloot hij eigenmachtig de CIE in te schakelen om info te verzamelen om Checkpoint als criminele organisatie neer te zetten en te vervolgen. Een tweede inval -een jaar later – volgde. En, zo oordeelde het Hof, dit had niet mogen gebeuren. Althans niet op deze wijze en op deze gronden.
Het OM heeft met deze modus operandi onstellend veel schade aangericht.
Reputaties zijn beschadigd, die van Willemsen, zijn staf, zijn medewerkers, zijn zakenpartners.
De gemeente Terneuzen, het bestuur, maar vooral burgemeester Jan Lonink, heeft imagoschade opgelopen.
Het gemeentelijk gedoogbeleid is zo goed als om zeep. Coffeeshop Miami mag dan weliswaar nog open zijn, maar heeft nooit die toeloop gekend als Checkpoint omdat de aangeboden waren niet zo goed van kwaliteit waren (aldus gebruikers) en overal in de gemeente wordt weer gedeald. Van het Schelpenhoek tot aan de Vlaanderenhal in Sas. Van het parkeerterrein aan het ROC tot bij McDonalds. Van alles door elkaar en door elkaar beconcurrerende gasten.
Willemsen en de zijnen zullen – zo ziet het er naar uit – in materiële zin hun gram halen. In Binnenlandse Bestuur vorig jaar zomer gaf zij al aan “Als ik deze zaak in hoger beroep win en ik zou willen dan kom ik met een schadeclaim die het failliet van Terneuzen kan betekenen.”
Ook de Staat der Nederlanden kan met claims geconfronteerd worden in de nabije maanden en niet alleen van Willemsen en de zijnen. Ook anderen, die met Willemsen direct of indirect zaken deden (van advocaten tot projectontwikkelaars, van leveranciers tot banken) kunnen zich gaan roeren. En terecht.
En wat zijn de bestuursrechtelijke consequenties? Moet Terneuzen Willemsen weer een gedoogbeschikking verlenen voor zijn zaak nu het OM op oneigenlijke gronden een strafproces begonnen is? De PZC mocht dan wel deze week melden dat Checkpoint niet meer open gaat, maar daar ben ik – gelet op dit vonnis – niet zo zeker van. Zal de pers, die zich de voorbije jaren vooral liet leiden door het OM – zelf ook niet een en ander recht te zetten hebben.
De rechtszaak mag dan (als cassatie uitblijft) zijn afgelopen.
De vragen die toen gesteld werden blijven gelden.
Hoe verder?
Bijgaande de uitspraak van deze week in Amsterdam:
‘Openbaar Ministerie niet ontvankelijk verklaard in vervolging wegens verkoop softdrugs
Amsterdam , 16-7-2014
Het gerechtshof Amsterdam heeft vandaag uitspraak gedaan in een aantal zaken tegen personen die betrokken waren bij de coffeeshop Checkpoint te Terneuzen.
Het gerechtshof heeft in de uitspraak de vonnissen van de rechtbank Middelburg vernietigd. Het hof heeft vastgesteld dat niet is gebleken dat de voorwaarden waaronder Checkpoint soft drugs mocht verkopen, zoals Checkpoint deze redelijkerwijs mocht begrijpen, waren overtreden. Volgens de richtlijnen van het Openbaar Ministerie wordt een coffeeshop die zich aan de gedoogvoorwaarden houdt, niet vervolgd voor deze verkoop. Het hof heeft het Openbaar Ministerie daarom niet ontvankelijk verklaard in de vervolging wegens de verkoop van softdrugs.
Wel veroordeling voor in voorraad hebben van grote hoeveelheden softdrugs
De richtlijnen sluiten echter niet uit dat de eigenaar en/of de medewerkers van een coffeeshop worden vervolgd wegens het in voorraad hebben van grote hoeveelheden softdrugs. Daarvan is in deze zaak ook gebleken. De eigenaar en medewerkers, voor zover die thuis hennep bewerkten of voorraden opsloegen, zijn door het hof voor deze feiten dan ook veroordeeld.
Omdat coffeeshop Checkpoint jarenlang werd gefaciliteerd en gestimuleerd door de overheid, die van de noodzaak tot inkoop en opslag van grote hoeveelheden soft drugs geweten heeft, ziet het hof geen aanleiding de vervolgde eigenaar/medewerkers straf op te leggen. Daarbij heeft het hof de persoonlijke situatie van de betrokkenen en de lange duur van de strafrechtelijke procedure mede betrokken.
Geen criminele organisatie
De eigenaar en de medewerkers van coffeeshop Checkpoint werden ook vervolgd wegens het vormen van een criminele organisatie. Omdat het Openbaar Ministerie vermoedde dat op de achtergrond een grote criminele organisatie Checkpoint in stand hield, was deze beschuldiging onder de verwijten opgenomen. Tijdens het vooronderzoek is echter gebleken dat zo’n organisatie zich niet voordeed. Niettemin heeft het Openbaar Ministerie deze beschuldiging gehandhaafd. Het hof acht deze beslissing, gelet op alle omstandigheden, in strijd met een redelijke en billijke belangenafweging en heeft het Openbaar Ministerie ten aanzien van deze beschuldiging daarom niet ontvankelijk verklaard.
Procedures
Naar deze coffeeshop is in 2007 een onderzoek gestart dat ertoe heeft geleid dat in 2009 een aantal verdachten werd vervolgd voor de rechtbank Middelburg, die de verdachten heeft veroordeeld voor het voorhanden hebben, bewerken en verkopen van softdrugs en voor deelneming aan een criminele organisatie. Van de vonnissen die door de rechtbank Middelburg in 2010 zijn gewezen, is door het Openbaar Ministerie en door een aantal van de verdachten hoger beroep ingesteld. In 2012 is door het gerechtshof Den Haag in alle zaken het Openbaar Ministerie alsnog in de strafvervolging niet ontvankelijk verklaard. Deze uitspraken zijn op 2 juli 2013 vernietigd door de Hoge Raad. De afhandeling van het hoger beroep tegen de uitspraken van de rechtbank Middelburg werd door de Hoge Raad vervolgens opgedragen aan het gerechtshof Amsterdam.’
