Volgens recent onderzoek van het CBS (september 2014) zegt 53 procent van de Nederlanders tot een godsdienstige groepering te behoren. Een kwart (26 procent) is katholiek. In totaal is 16 procent protestants: 7 procent zegt Nederlands hervormd en 4 procent gereformeerd te zijn en 5 procent geeft aan tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) te behoren. Verder is 5 procent islamiet en rekent 6 procent zich tot een andere kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering, waaronder joods (0,1 procent), hindoe (0,6 procent) en boeddhist (0,4 procent).
Het behoren tot een kerkelijke gezindte zegt evenwel niets over het kerkbezoek. Dat is over heel de linie aanmerkelijk afgenomen. Ging in 1971 nog 37 procent van de bevolking regelmatig – minstens eens per maand – naar een religieuze dienst, in de periode 1997–1999 was dit afgekalfd tot 23 procent. De cijfers van de EBB tonen aan dat in 2010 nog 18 procent, in 2011 17,5 procent en in 2012 16,8 procent minstens een keer per maand naar een dienst ging.
En in 2013 gaat nog 16,8 procent regelmatig maar de kerk, moskee of synagoge.
Voor Zeeland ligt dat percentage op zo’n 25 procent
Driekwart van de Nederlanders laat de kerk gewoon links liggen, gaat er niet meer naar toe. Alleen Gereformeerden en moslims zijn nog frequente bezoekers van hun bedehuizen. De gevolgen van de afnemende kerkgang zijn vrijwel over in het land merk-en zichtbaar. Kerken verliezen hun religieuze functie en sluiten of kerkbeheerders worden gedwongen te zoeken naar andere gebruiksmogelijkheden. Een zoektocht die niet even makkelijk is.
In een regio als Zeeuws-Vlaanderen, die naast de ontkerkelijking ook nog te maken heeft met een bevolkingskrimp en een ingrijpende ontgroening, is de leegstand der kerken problematisch aan het worden. In een gemeente als Sluis (met veertig bedehuizen) kan slechts met een handvol kerkgebouwen worden volstaan om de nog resterende kerkgangers te bedienen. Moeten er dan dertig kerken gesloten worden, gesloopt of anders.
Nou, van slopen wel de bevolking nog niet weten. De kerken zijn vaak beeldbepalend voor de dorpskernen en zou zo’n gebouw verdwijnen, dan is het dorp het dorp niet meer. Dorpelingen zijn, zo bleek uit een enquete van Zeepeil, best nog bereid om wat geld uit te trekken om een kerkgebouw te redden, maar meer dan een tientje op jaarbasis moet dat dan niet worden.
De meeste mensen vinden dat er gezocht moet worden naar alternatieve gebruiksmogelijkheden voor het – al dan niet ontheiligde – gebouw.
Soms lukt dat aardig. Zo werd een kerkje in Hoofdplaat een appartementencomplex, in Westdorpe recentelijk een dorpshuis en elders wordt op sommige plaatsen de kerk voor culturele activiteiten gebruikt. Maar voor de meeste bedehuizen is er toch een groot probleem. Vooral de katholieke dorpskerken zijn vaak ontzettend groot, niet meer in de beste staat van onderhoud en vrijwel onmogelijk makkelijk voor ander gebruik herinterichten. Alleen van de stookkosten lopen potentiële hergebruikers al gillend weg…
En ja, dit is bovendien Nederland en geen Ierland, want waar daar een niet gebruikt gebouw makkelijk verworden kan tot een ruïne, die wij dan rustiek noemen, mogen in ons land gebouwen nooit vervallen. Nee, die worden -mocht het zo ver komen – liever nauwgezet gerestaureerd, zoals enige jaren terug gebeurde met de Keldermanspoort in Hulst. (die er bijgevolg tegenwoordig nepperig bijligt dan ooit tevoren badend in het water van een nieuwe gracht).
Dus moeten we of met zijn allen weer naar de kerk (en afdrachten betalen) of we moeten andere wegen zien te vinden om een deel van onze kerkelijke erfenis te redden van een zekere ondergang. En er wordt gezocht
Op donderdag 11, vrijdag 12 en zondag 14 december 2014 brengen sterrenkoks Edwin Vinke en Syrco Bakker, Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) en de gemeente Sluis twee topattracties van West-Zeeuws-Vlaanderen samen tijdens ‘Koken voor Kerken’. Een uniek culinair evenement in de Sint Baafskerk in Aardenburg.
De culinaire sector in West-Zeeuws-Vlaanderen trekt zich het lot van de kerken aan en wil graag laten zien dat de gebouwen ook op een andere manier gebruikt kunnen worden. Sterrenkoks Edwin Vinke van De Kromme Watergang en Syrco Bakker van Pure C koken in december op een unieke locatie: in de prachtige Sint Baafskerk in Aardenburg!
Een kerk die kortgelee nog voorbestemd leek op een voortbestaan als museum, maar daar stak de Aardenburgse bevolking een stokje voor omdat het oude gemeentehuis eerst gered moest worden en volgend jaar als museum zal gaan dienen. Een gemiste kans, maar alla, in de Aardenburgse basiliekkerk wordt komende dag gekookt en niet te vergeten gemusiceerd, door het Vlaams Bach Plus Ensemble dat natuurlijk ook Bach zal laten aanschuiven.
Koken voor Kerken is een mooi initiatief waarmee een start gemaakt kan worden met fondsvorming. De diners van de meesterkoks kosten tachtig euro, waarvan vijf euro naar het project gaan. Wie de komende dagen toch eens naar de kerk wil hoeft het niet te laten.
Voor meer info en aanmelding:
Tachtig euro waarvan vijf naar het goede doel???? Due gasten gaan lekker zeg!!!
Waarde heer Gremberghe,
Een mooie analyse en ik verwacht van u ook niet anders.
In deze hele materie speelt de emotie een veel belangrijker rol dan de ratio.
Een nuchter mens, en dat ben ik, zal moeten vast stellen dat het behoud van de meeste kerken een onmogelijk verhaal wordt.
Op wat langere termijn ziet de burger de (on) mogelijkheden en zal sloop voor veel kerken de enige optie zijn.
Charles ten Hengel
Wat het kerkje in Hoofdplaat betreft, de drie appartementen bleken onverkoopbaar en bieden nu een onderkomen aan een kleine 40 Polen of andere werkzoekende toeristen.
Dank voor uw aanvulling.