Robert Owen was een utopist die leefde van 1777 tot 1858. Een bijzonder mens, een socialist avant la lettre, sociaal hervormer en grondlegger van de eerste vakbonden in Groot-Brittannië, maar bovenal ook ondernemer. Een, die maar al te goed doorhad dat een goede zorg voor werkmensen onmiddellijk leidde tot een hogere produktie,en een hogere betrokkenheid bij het werk dat mensen uitvoerden. Owen stichtte twee gemeenschappen. New Lanark in Schotland, dat nog steeds bestaat en New Harmony in Indiana, dat uitdraaide op een teleurstelling.
New Lanark heb ik bezocht en mogen ervaren. Een vroeg 19de eeuwse leefgemeenschap met mooie, kleine onderhouden woningen voor arbeiders, scholen, gemeenschapscentra, een ziekenhuisje en natuurlijk ook fabrieken, spinnerijen. Ik was onder de indruk, temeer Owen zijn tijd ver en ver vooruit was.
Owen was ervan overtuigd dat alle religies gebaseerd waren op verzinsels en derhalve bedreigend waren voor het mensdom. Of, zoals hij het zelf stelde: Äll religions are based on the same ridiculous imagination, that make man a weak, imbecile animal; a furious bigot and fanatic; or a miserable hypocrite”.
Ook was hij ervan overtuigd dat investeren in menselijk kapitaal, ergo in de mens zelf, in ieders belang was. Hij geloofde niet alleen in een maakbare samenleving, ook in een maakbare mensen. Met educatie kon het karakter van de mensen vorm verrijkt worden.
Wellicht zouden we vandaag de dag ook wel weer ’s toe zijn aan een instituut voor de formatie van karakter….
