Niemand moet dat arme Zeeland…

De Zeeuwse overheden, het bedrijfsleven en maatschappelijk veld moet meer openstaan voor het gezamenlijk belang. Er moet meer worden samengewerkt. Die oproep deed commissaris van de koning Han Polman in zijn nieuwjaarstoespraak 2014. En als ik zoiets lees kreeg ik spontaan jeuk. Daar gaan we weer, samenwerken. Samenwerken. Het is zo’n bestuurlijke platitude, zo’n volstrekt nietszeggende opmerking, een slag in de lucht en open deur. Samenwerken. Zeeland? Met elkaar is al een probleem en met de buren is nog problematischer, ondanks alle zogenaamde succesverhalen in de biobase en meer.

Zeeland samenwerken. Met de provinciale buren. Noord-Brabant en Zuid-Holland zien ons boertjes al komen. Geef ons de Zeeuwse havens maar, dan komen we er wel uit, durven ze in Rotterdam te zeggen, maar meer komt er ook niet uit. In Brabant is men stil en blijft men stil en in het zuidelijk samenwerkingsverband zijn er twee partijen die meetellen (Brabant en Limburg) en eentje die mag bijzitten. Juist Zeeland.

En – en dat weet heer Polman ook – het wordt nog erger, want door het angstvallig blijven koesteren van ons eigen nutsbedrijf (het multi-uitility concern) Delta – in luttele jaren verworden van een bedrijf om trots op te zijn tot een incoherent samenraapsel van bedrijfjes zonder rendement en toekomst en met een zware schuldenlast – is Zeeland in de hoek komen te zitten van de arme provincies, de bedelaars in bestuursland. Terwijl Groningen, Overijssel, Brabant en Gelderland bulken van het geld – zij hielden gezamenlijk aan de verkoop van hun aandelen Nuon en Essent meer dan 17 miljard over! – heeft Zeeland amper nog een cent te makken. De Deltadividendbronnen raken uitgeput, dit jaar krijgen de aandeelhouders (gemeenten en provincie) nog een beetje en volgend jaar is zo goed als over, amen en sluiten.

Wellicht kan Zeeland dan aankloppen bij Groningen voor goedkope leningen. Want die provincie heeft zich met geestdrift gestort op het schatkistbankieren, iets waar het Rijk niet blij om is, maar waar wettelijk weinig tegen te doen valt. Groningen is fanatiek aan de slag gegaan en heeft inmiddels ruim 100 miljoen euro aan leningen uitstaan bij gemeenten en andere overheidsinstanties buiten de eigen provincie. Ondanks dit bedrag, is de Groningse schatkist nog niet leeg. ‘In principe mogen we ons hele vermogen uitlenen’, zegt een woordvoerder van de provincie tegen Binnenlands Bestuur. “Dat zal niet gebeuren omdat een groot deel van het geld gelabeld is voor toekomstige investeringen. De rente die gevraagd wordt op het uitgeleende bedrag, is volgens de woordvoerder marktconform-. ‘De ene keer is een overheid goedkoper uit bij de BNG en de andere keer bij ons, dat is afhankelijk van vraag en aanbod op dat moment.'”

Het Rijke Overijssel doet het anders. Die provincie wil maar liefst 130 miljoen euro uittrekken om nagenoeg waardeloze grond te kopen van Overijsselse gemeenten. Overijssel ziet het probleem waarmee de gemeenten worstelen. Heel veel Nederlandse gemeenten hebben grond gekocht en er ook nog eens heel veel geld in geïnvesteerd. Nu blijkt dat ze met z’n allen veel te veel grond hebben gekocht, ook nog eens veel te duur. Er zijn gemeenten die op de rand van een faillissement verkeren. De provincie schiet nu die gemeenten te hulp als een suikeroom.

Zo hebben we dus – overigens ook tegen de zin van Den Haag – provincies die zich kunnen manifesteren en provincies die dat niet kunnen. Bijgevolg hebben we straks ook provincies met glasvezelnetwerken, 4G en wifi tot in de witte vlekken gebieden en provincies die in het analoge tijdperk blijven zitten op gebied van internet en telefonie. Straks hebben we provincies met prima wegen en bedrijventerreinen en provincies waar het steenslag, het kei-en zandpad weer op zijn retour is. Het moge duidelijk zijn tot welke categorie Zeeland hoort.